فواید سیر برای سلامت بدن

سیر با نام علمی Allium sativum L. یکی از گونه‌های متعلق به زیرتیره پیازیان (Alliaceae) است. سیر گیاهی است علفی و دائمی، که ارتفاع ساقه آن به 25 تا 100، گاهی 200 سانتی‌متر هم می‌رسد. تعداد برگ‌ها در این گیاه 6 تا 12 عدد و به طول 60 سانتی‌متر و به عرض 12 میلی‌متر (گاهی 30 میلی‌متر)، خطی، پهن، ناوی و دارای غلافی است که تا نصف ساقه را می‌پوشاند. پیازهای آن به قطر 3 تا 6 سانتی‌متر و تخم‌مرغی فشرده است. هر مجموعه پیاز سیر متشکل از 5 تا 15 (گاهی تا 60) پیازچه (سیرچه) می‌گردد. پوشش بیرونی پیازها غشایی است (فارماکوپه گیاهی ایران، 1381).

ترکیبات مؤثر سیر

سیر حاوی ترکیبات سولفور (آلیسین، آلیین و آجوئن)، روغن‌های فرار، آنزیم‌ها (آلیناز، پروکسیداز و میروسیناز)، کربوهیدرات‌ها (ساکروزو گلوکز)، مواد معدنی (سلنیوم و اسیدآمینه‌هایی مانند سیستئین، گلوتامین، ایزولوسین و متیونین است که از سلول‌ها در برابر تخریب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند».

علاوه بر این، بیوفلاونوئیدها یا فلاون‌های زیستی (کوئرستین، سیانیدین، آلیستاتین ۱ و آلیستاتین ۲) و ویتامین‌های (C، A و E) موجود در سیر می‌توانند از سلول‌های بدن در برابر عامل‌های اکسیدکننده و رادیکل‌های آزاد محافظت کنند.

همچنین، ساختار شیمیایی پیچیده سیر باعث شده است تا بتوان، با استفاده از روش‌های فرآوری مختلف، به ترکیبات و فرآورده‌هایی کاملاً متفاوت دست یافت. تیوسولفینات‌های به‌شدت ناپایدار، از جمله آلیسین (۲-پروپن-۱- اسید سولفینوتیوئیک سولفور-۲- پروپنیل استر)، طی فرآوری حذف و به سرعت تبدیل به طیف متنوعی از ترکیبات آلی گوگرددار می‌شوند. مهم‌ترین این ترکیبات عبارتند از: آلیئن (%1)، متین(۱۲/0 ٪)، ایزوآلین(۰۶/0 ٪)، سیکلوآلین (۱/0 ٪) و جی-اِل-گلوتامیل-اِس-آلکلیل-اِل-‌سیستئین‌ها (جی-گلوتامیل-اِس-ترانس-۱-پروپنیل‌سیستئین (۶/0٪) و جی-گلوتامیل-اِس‌ آلیل‌سیستئین (۴/0 ٪)).

از نکات مهم در رابطه با ترکیبات سیر این است که: در اثر پودر كردن سير 40 درصد آلیئن كاهش مي‌يابد. سير ترشي كهنه فاقد آلیسین است و فقط اثر ضدسرطان دارد. آجوئين ضدپلاكت است و در پيشگيري آترواسكلروز، ترومبوز عروق كرونر و استروك مغزي مؤثر است. سير تازه (به صورت خرد شده) حاوی بیشترین مقدار آلیسین است، درحالی‌که در سير خشك شده مقداري آلیئن به طور پايدار باقي می‌ماند، كه در اثر تماس با آب و جذب رطوبت به آلیسین تبديل مي‌شوند. پودر سير كه در روغن سويا حل شده باشد آجوئين بيشتري دارد (قابل توجه بيماران انسداد عروق کرونری).

آلیسین که اولین بار در سال 1994 توسط «کاوالیتو» و همکارانش کشف شد، یکی از مهم‌ترین ترکیبات ارگانوسولفوری مشتق شده از سیر می‌باشد و در مقایسه با سایر ترکیبات مؤثر سیر، بیشتر توجه دانشمندان و پژوهشگران را به خود جلب کرده و بیشتر مطالعات و مباحث را به خود اختصاص داده است (به جدول (۱) مراجعه کنید). آلیسین عامل عطروطعم تند سیر و یک ترکیب بسیار ناپایدار بوده که در برابر حرارت و شرایط قلیایی تجزیه می‌شود. روند پیری در سیر در مقدار آلیسین مؤثر و باعث کاهش آن می‌شود. نکته جالب این است که آلیسین در حبه‌های سیر تازه یافت نمی‌شود.

پس از آنکه سیر بر اثر جویدن یا طی فرآیند تهیه غذا خرد شد، آنزیم آلیناز موجود در آن با اسید آمینه آلیئن تماس پیدا می‌کند و به‌ سرعت تبدیل به اسید آلیل‌سولفونیک می‌شود و در ادامه، شاهد تبدیل آن به آلیسین هستیم. هر چه برش‌های سیر باریک‌تر و حبه‌ها خردتر شوند، آلیسین بیشتری تولید می‌شود و اثر دارویی محصول نهایی نیز بیشتر خواهد بود. ناپایداری شدید آلیسین باعث شده است تا همیشه با دیدة تردید به نقش آن در تأثیرات سیر بر سلامت بدن بنگریم.

شكل شماره 1 – واكنش تبديل آليئن به آليسين تحت تأثیر آنزيم آليناز.

تأثیرات درمانی بالقوة سیر ما را با فواید احتمالی این ترکیبات مؤثر برای سلامت‌مان آشنا می‌کند.

جدول ۱ – تأثیرات درمانی بالقوة سیر، منبع: کُچ و لاسون، ۱۹۹۶.

کُچ و لاوسون، خلاصه‌ای از مطالعات متعددی ارائه داده‌اند که سیر را در جایگاه ماده غذایی، مکمل غذایی یا فرآورده دارویی بررسی کرده و روایتی جامع و دقیق از تأثیرات احتمالی سیر بر سلامت بدن، روش‌های آماده‌سازی و فرآوری محصولات مشتق از سیر و شواهد و مدارک علمی موجود ارائه داده‌اند.

واقعیت این است که، با وجود تعداد بالای پژوهش‌های انجام‌شده درباره سیر، همچنان به مطالعات بیشتری نیاز داریم تا بتوانیم به یافته‌هایی قطعی و اثبات‌ شده دربارة فواید آن دست یابیم. همان‌طور که در وب‌سایت شورای گیاه‌شناسی آمریکا^[34] آمده است، تا قبل از سال ۱۹۹۶، حداقل ۱۸۰۸ مطالعة علمی (در حوزه‌های شیمی، داروشناسی، بالینی و همه‌گیرشناسی) دربارة ترکیبات مؤثر سیر انجام شده است.

تاهیرا فاروقی (فاروقی) از دیدگاه و منظری متفاوت به پژوهش‌های گذشته و جاری دربارة سیر می‌پردازد که این مطالعات با یافته‌های مطالعه کُچ و لاسون (۱۹۹۶) مطابقت دارند؛ به عبارت دیگر، یافته‌های مطالعات این پژوهشگر نیز، که بر مبنای علم مدرن انجام شده‌اند، نشان می‌دهند سیر تأثیرات درمانی متعددی دارد که می‌توانند نقشی پیشگیرانه را در فرآیند مدیریت بیماری‌ها ایفا کنند.

منبع: تاهیرا فاروقی: اهمیت سیر در حفظ سلامت و درمان بیماری‌ها، هیأت مشاوره علمی.

علاوه بر این، یافته‌های فاروقی نشان می‌دهند که بعضی از فرآورده‌های سیر از جمله سیر تخمیری، خواص آنتی‌اکسیدانی قوی‌تری دارند. این تفاوت را می‌توان به تشکیل اِس-آلیل‌سیستئین، اِس-آلیل‌مرکاپتوسیستئین و اِن (آلفا)-فروکتوزیل آرژینین طی فرآیند تخمیر نسبت داد.

این ترکیبات می‌توانند، تأثیرات آنتی‌اکسیدانی سیر کهنه یا سیر تخمیری را که به سیر سیاه معروف است، تقویت کنند. کاهش تنش اکسیداسیون نقشی مهم در پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها ایفا می‌کند و تأثیرات دیگری همچون تقویت سیستم قلبی عروقی دارد. در فصل 6 بیشتر به ترکیبات سیر سیاه پرداخته شده است.

اثرات درمانی سیر

با توجه به ارزش غذايي ويژه و خواص درماني گياه سير، مطالعات گسترده‌‌ای توسط پژوهشگران علوم پزشكي در ايران و ساير كشورها در خصوص خواص دارويي و درماني اين گياه انجام گرفته است.

 سیر و پیشگیری از سرطان

مؤسسه ملی سرطان آمریکا، که بخشی از مؤسسه ملی سلامت این کشور است، سیر را در گروه سبزیجات دارای خواص ضدسرطان قرار داده است. این مؤسسه، به نقل از مطالعات متعدد، خواص حفاظتی سیر را به خواص ضدباکتریایی یا قابلیت این گیاه در جلوگیری از تشکیل و فعال‌سازی مواد سرطان‌زا، بهبود فرآیند ترمیم DNA، کاهش تکثیر سلولی یا القای مرگ سلولی نسبت داده است؛ به عبارت دیگر، سير مانع تكثير سلولي، تقسيم سلولي، آسيب كروموزومي، فعاليت‌هاي ليپوژنز و سيكلواكسيژناز (اثرات ضدالتهاب) مي‌شوند. شواهد بسياری نشان مي‌دهند كه آب و تركيبات محلول ليپيدي سولفور، تركيبات ارگانيک سولفور، ساپونین و تركيبات ارگانيک سلنيوم نقش مهمي در فعاليت‌هاي ضدسرطاني سير دارند. سير به دليل داشتن سلنيوم زياد، نقش ضدسرطاني بيشتري در مقايسه با ساير گياهان دارند. اين خاصيت به علت جايگزيني گوگرد با سلنيوم در سير مي‌باشد.

با این حال، مؤسسه ملی سرطان، مصرف هیچ‌گونه مکمل غذایی خاصی را برای پیشگیری از سرطان پیشنهاد نمی‌دهد، زیرا فرآورده‌های سیر یکسان نیستند و تعیین دقیق میزان سیر لازم برای کاهش ریسک ابتلا به سرطان دشوار است. علاوه بر این، ترکیبات مؤثر موجود در سیر، از جمله آلیسین، ممکن است اثربخشی اولیه‌شان را به مرور زمان و بر اثر جابجایی و فرآوری از دست بدهند. بر اساس دستورالعمل‌های کلی سازمان بهداشت جهانی در زمینه ارتقای سلامت، مصرف روزانه دو تا پنج گرم سیر تازه (تقریباً یک حبه)، 2/۱ تا 4/۱ گرم پودر سیر خشک، دو تا پنج میلی‌گرم روغن سیر، ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم عصاره سیر یا سایر فرآورده‌های سیر، که معادل دو تا پنج میلی‌گرم آلیسین باشند، توصیه می‌شود.

مؤسسه ملی سرطان آمریکا به مطالعاتی مقدماتی اشاره دارد که حاکی از تأثیر مصرف سیر بر کاهش ریسک ابتلا به انواع سرطان، به‌ویژه سرطان‌های مرتبط با کانال گوارشی، هستند.

این نهاد، به نقل از مطالعات متعددی که در گروه‌های جمعیتی مختلف در ایالات‌متحده آمریکا، اروپا و چین انجام شده‌اند، یافته‌هایی را مبنی بر رابطه بین افزایش مصرف سیر و کاهش ابتلا به برخی انواع سرطان، از جمله سرطان معده، روده بزرگ، مری، لوزالمعده و پستان، ارائه می‌دهد.

تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از مطالعات انجام‌شده روی هفت گروه جمعیتی مختلف نشان می‌دهد هر چه میزان مصرف سیر خام یا پخته بیشتر باشد، ریسک ابتلا به سرطان‌های معده و روده بزرگ کم‌تر خواهد بود.

با وجود همه این مطالعات، مؤسسه ملی سرطان آمریکا خود می‌پذیرد که تعداد کارآزمایی‌های بالینی (نوعی مطالعه پزشکی که روی جمعیت‌های انسانی انجام می‌شود) انجام‌شده برای بررسی تأثیرات ضدسرطان سیر بسیار اندک بوده‌اند. بنابراین، هنوز اختلاف‌نظرهایی درباره تأثیرات واقعی سیر بر سلول‌های سرطانی وجود دارند.

سیر و دستگاه قلبی عروقی

سیر را از دیرباز گیاهی با خواص دارویی می‌دانستند. مطالعات متعدد نیز نشان می‌دهند که مکمل‌های حاوی سیر می‌توانند به کاهش فشارخون و کلسترول و مهار پلاکت‌ها کمک کنند. علاوه بر این، شواهد حاکی از آن است که سیر در بهبود اکسیژناسیون شریانی مؤثر است و از این طریق، ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی را کاهش می‌دهد (بوردیا و همکاران، ۱۹۹۸، ۱۹۹۶).

اندازه‌گيري ميزان هموسيستئين كل پالسما يک ابزار كارآمد در تشخيص ايسكمي‌هاي قلبي در بيماران ديابتي است. شایع‌ترین علت افزايش سيستئين، كاهش فولات و ويتامين‌هاي B6 و B12 دريافتي به صورت اكتسابي مي‌باشد. از آنجا كه سير، ويتامين‌هاي B6 و B12 را به صورت تركيبات آمينواسيدي DAS،SAMS، دي‌اتيل دي‌سولفايد و دي‌پروپيل دي‌سولفايد دارد، خوردن آن مي‌تواند در كاهش سطح پالسمايي هموسيستئين مؤثر باشد (فخار و همکاران، 1396).

سیر و سلامت چشم­ها

چشم‌ها برای سالم‌تر ماندن به اسیدهای چرب ضروری، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها نیاز دارند تا عملکرد بهتری داشته باشند و از تخریب زودهنگام بافت‌ها در امان باشند. سیر یکی از مواد غذایی پرفایده برای پیشگیری از مهمترین مشکل بینایی سالمندی یعنی دژنراسیون ماکولای مربوط به پیری (پیری پرده چشم) است. ترکیبات گوگردی موجود در سیر برای کاهش فشارخون بالا و کنترل چربی خون که هر دو با آسیب‌های بینایی در ارتباط هستند موثر است. در واقع این ترکیبات گوگردی و مواد معدنی ضروری موجود در آن باعث حفظ غشای چشم می‌شود و سلامت آن را بالا می‌برد. تخریب مربوط به سن ماکولا که به آن پیری پرده چشم نیز می‌گویند یک بیماری چشمی است که به علل تخریب آرام بینایی مرکزی بروز می‌کند و این مسئله دید جزئیات را دشوار کرده و توانایی خواندن را با مشکل مواجه می‌سازد. این بیماری معمولاً در بین افراد بالای 60 سال رایج است اگرچه در سنین پایین‌تر نیز بروز می‌کند. دژنراسیون زمانی بروز می‌کند که ماکولا که بخش کوچکی از شبکیه است دچار تخریب یا نوعی زخم می‌شود. این مسئله با گذشت زمان و افزایش سن بروز می‌کند اما ممکن است عادت‌های بد و ابتلا به برخی بیماری‌ها نیز عامل ابتلا به آن باشد. بیمارانی که دچار این مشکل می‌شوند با مسائلی مانند تاری دید، دیدن نقاط سیاه و اشکال در دید مرکزی مواجه می‌شوند. حتی ممکن است باعث از بین رفتن دائمی دید مرکزی شود.

سیر یکی از بهترین مواد غذایی برای مراقبت از چشم‌ها است چون حاوی میزان زیادی مواد مغذی است. ترکیبات سیر مانند سلنیوم و ویتامین‌ها روی بیماران مبتلا به دژنراسیون ماکولا موثر بوده و علائم آن را کاهش می‌دهد. قدرت آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی بالای سیر از سلول‌های چشم محافظت کرده و مانع از تخریب آن‌ها به دلیل فعالیت رادیکال‌های آزاد می‌شود. از طرف دیگر سیر یکی از بهترین مواد غذایی در کنترل فشارخون و کاهش کلسترول خون است. حتماً می‌دانید که این دو مشکل سلامتی تأثیر زیادی روی تخریب چشم و حتی نابینایی دارد.

سیر و چربی‌های خون

غیرعادی بودن سطح چربی‌های خون، از جمله کلسترول، یکی از عوامل شناخته‌شدة خطر، در بیماری‌های قلبی است. بسیاری از پژوهشگران دربارة نقش مهم و معنادار مصرف سیر در افزایش لیپوپروتئین پرچگالی یا همان کلسترول خوب و در نتیجه، کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی اتفاق‌نظر دارند. البته، بر اساس شواهد موجود، نقش مصرف سیر در کاهش لیپوپروتئین کم‌چگالی یا همان کلسترول بد چندان پررنگ نیست. برای مثال، نتایج مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۸ در نشریه تصلب شرایین و ترومبوس(سوبنینو همکاران، ۲۰۰۸) منتشر شد نشان می‌دهد مصرف روزانه ۶۰۰ میلی‌گرم عصاره سیر منجر به افزایش معنادار کلسترول خوب و کاهش کلسترول بد می‌شود. با این حال، یافته‌های بسیاری از مطالعات فراتحلیلی، از جمله مقاله‌ای که در سال ۲۰۰۹ در نشریه مرور پژوهش‌های تغذیه چاپ شده‌اند، نشان می‌دهند تأثیر مصرف سیر بر سطح کلسترول خون از نظر آماری خیلی معنادار نیست.

سیر و فشارخون

شواهد به‌دست‌آمده از بعضی از کارآزمایی‌ها نیز نشان‌دهنده تأثیر مثبت سیر بر کاهش فشارخون، یکی دیگر از عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی، است. برای مثال، مطابق یافته‌های مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۹ در نشریه پژوهش‌های پرفشاری خون چاپ شده است، مکمل‌های حاوی سیر، که دارای مکانسیم آزادسازی زمان‌بندی‌شده هستند، به کاهش معنادار فشارخون سیستولیک و دیاستولیک کمک می‌کنند و عصاره سیر نیز سبب کاهش معنادار فشارخون سیستولیک می‌شود. همان‌طور که اختلاف‌نظرها درباره تأثیر مصرف سیر بر کنترل چربی‌های خون زیاد است، دربارة تأثیرات دقیق مصرف این گیاه بر فشارخون نیز با اختلاف‌نظرهای زیادی روبرو هستیم. برخي مطالعات نشان داده‌اند كه كاهش فشارخون ممكن است نتيجه اثرات ريلكسيشن ماهيچه‌هاي صاف باشد؛ از سويي ديگر، بر اساس مطالعات انجام شده، سير به طور غيرمستقيم بر گشادكنندگي عروق تأثير دارد و با نيتريک اكسيد و سولفيد هيدروژن كه از عوامل گشادكنندگي عروق هستند، مرتبط است.

سیر و تجمع پلاکت‌ها

پلاکت‌ها سلول‌های کوچکی هستند که در خون یافت می‌شوند. وظيفه اصلي پلاكت‌ها، حفظ هموستاز عروق خوني و بند آمدن خون بعد از آسیب‌دیدگی عروق خوني مي‌باشد.

تجمع پلاکت‌ها زمانی رخ می‌دهد که پلاکت‌ها به هم می‌چسبند و لخته‌های خونی را به وجود می‌آورند. بنابراین، تجمع پلاکت‌ها می‌تواند جلوی جریان خونی را که به سمت قلب و سایر اندام‌های حیاتی بدن در حرکت است بگیرد و به بروز مشکلاتی همچون حمله قلبی و سکتة مغزی منجر شود.

یافته‌های مطالعات متعددی که در کتابخانه ملی پزشکی آمریکا (بودیا و همکاران، ۱۹۹۶) چاپ شده‌اند حاکی از تأثیر مفید مصرف سیر بر کاهش شکل‌گیری لخته‌ها هستند. همچنین در مطالعات انجام شده، گزارش شده است كه، فعاليت ضدپلاكتي سير به دليل تركيبات سولفور بيشتر، بسیار زیاد مي‌باشد. علاوه براين، تركيبات غيرسولفوري ديگري در سیر مانند کوئرسیتین و کلروژنین B، نيز فعاليت ضدپلاكتي دارند.

سیر و پیشگیری از سفتی آئورت

اِچ هاریسیوس بودولاس استاد پزشکی داخلی و داروسازی دانشگاه ایالتی اوهایو با همکاری گروهی از پژوهشگران مرکز داروشناسی قلبی-عروقی در شهر ماینتس آلمان، پژوهشی را در این باره انجام داده است. مدیر مرکز، پروفسور گوستاو بلتز نیز در این پژوهش همکاری داشته است. در این مطالعه، سفتی آئورت در بیش از ۲۰۰ مرد و زن آلمانی بررسی شد. نیمی از این شرکت‌کنندگان روزانه و به مدت دو سال حداقل ۳۰۰ میلی‌گرم پودر سیر استاندارد را در قالب قرص مصرف می‌کردند. متوسط سفتی آئورت در مصرف‌کنندگان مکمل‌های سیر ۱۵ درصد کمتر از گروه کنترل بود (ساینس دیلی نیوز ۱۹۹۸).

خواص ضدباکتریایی سیر

سیر از دیرباز آنتی‌بیوتیکی طبیعی به‌شمار می‌رفته و در مقابله با باکتری‌ها کاربرد داشته است. گزارش‌های زیادی از کاربرد سیر برای پیشگیری از طاعون نیز موجود است. البته، دانشمندان هنوز به شواهد علمی لازم برای اثبات خواص ضدباکتریایی سیر دست نیافته‌اند و فقط شواهدی درباره حساسیت باکتری عامل سیاه‌زخم به سیر در دست داریم. برخی از پژوهشگران نیز به شواهدی دست یافته‌اند که نشان می‌دهند شاید بتوان از سیر برای درمان آکنه استفاده کرد. در قرن نوزدهم میلادی، لویی پاستور^[52] آزمایش‌هایی را برای بررسی خواص ضدباکتریایی سیر انجام داد. یافته‌های پاستور حاکی از موفقیت سیر در کشتن باکتری‌ها در شرایط آزمایشگاهی بودند.

بسیاری از مطالعات مدرن نیز خواص ضدباکتریایی سیر را تأیید کرده‌ و نشان داده‌اند که سیر در مقابله با بسیاری از باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها مؤثر عمل می‌کند. به گفته دانشگاه ایالتی رایت^[53]، قدرت ضدباکتریایی سیر تقریباً معادل یک درصد قدرت ضدباکتریایی آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنیسیلین است.

«پس از بررسی پژوهش‌های متعدد دربارة سیر، به ویژه مطالعاتی که اثر این گیاه بر عفونت‌های ویروسی و قارچی را بررسی کرده‌اند، به این نتیجه رسیدیم که مردم سراسر جهان از سیر تازه، پودر سیر و روغن سیر برای مقابله با عفونت‌های باکتریایی، ویروسی، قارچی و انگلی استفاده می‌کنند و به نتایج رضایت‌بخشی هم رسیده‌اند».

سیر و دستگاه تنفس

مصرف سیر خام مواد مغذی زیادی به بدن می‌رساند. این ترکیبات، پاک‌کننده ریه‌ها و دیگر ارگان‌های بدن محسوب می‌شوند. سیر با دارا بودن میزان بالایی از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی، سدی در برابر آسیب‌ رادیکال‌های آزاد محیطی است.

به عقیده‌ی محققان مصرف منظم سیر می‌تواند باعث بهبود وضعیت بیمارانی باشد که از بیماری‌های تنفسی مانند برونشیت، آسم، ذات‌الریه، احتقان ریوی، سل، سرماخوردگی، آنفولانزا و حتی بیماری کرونا و غیره رنج می‌برند. سیر بخاطر داشتن خاصیت آنتی‌باکتریالی در نابودی بسیاری از باکتری‌ها، ویروس‌ها و دیگر میکرواورگانیسم‌هایی که باعث بروز بیماری‌های تنفسی و مشکلاتی مانند آنفلوانزا و سرماخوردگی می‌شوند نقش مهمی دارد.

علاوه بر این سیگاری‌ها یا سیگاری‌های سابق و همچنین افرادی که در معرض دود سیگار قرار دارند نیز باید سیر بیشتری مصرف کنند چون این ماده‌ی غذایی کمک زیادی به دفع سموم ناشی از دخانیات می‌کند.

سیر و دستگاه ایمنی

برخي از مطالعات نشان داده است كه سير مي‌تواند در پيشگيري از عوامل سركوب‌گر سيستم ايمني نقش مؤثري داشته باشد. تأثيرات ايمن‌سازي سير در حفاظت در برابر سرطان‌ها، بيماري‌هاي مقاربتي و ايدز مشاهده شده است. ايمني ايجاد شده توسط سير مي‌تواند به درمان و پيشگيري از بيماري‌هاي قارچي تهاجمي كمک كند. همچنين پژوهش‌ها نشان مي‌دهند كه سير همراه با عوامل ضدقارچي بدن در ايمن‌سازي سلول‌هاي ميزبان نقش دارند.

سیر و زوال عقل

افزایش سطح هموسیستئین به سلول‌های اندوتلیال که رگ‌های خونی را تنظیم می‌کنند، آسیب می‌رساند و با شکستن رشته‌های DNA باعث آپوپتوز می‌شود. آپوپتوز باعث فعالیت ترومبوتیکی می‌شود که می‌تواند منجر به سکته قلبی و مغزی شود. افراد مبتلا به زوال عقل میزان هموسیستئین بسیار بالاتری نسبت به افراد سالم دارند و بین سطح بالای هموسیستئین و از بین رفتن درک و یادگیری مغز ارتباط معنی‌دار و مثبتی وجود دارد. طبق یافته‌های پژوهشگران با مصرف عصاره سیر می‌توانید میزان هموسیستئین را در بدن کاهش ‌دهید.

همچنین دانشمندان بیان کرده‌اند که بین بیماری‌های قلبی و خطرات زوال عقل، می‌تواند ارتباطی وجود داشته باشد. عواملی مانند فشارخون بالا، کلسترول بالا، افزایش سطح هموسیستئین، التهاب و تنش اکسیداتیو و رادیکال‌های آزاد، همه به بیماری‌های قلبی، زوال عقل و سرطان مربوط هستند.

عصاره سیر به عنوان کاهنده سطح هموسیستئین، افزایش دهنده گردش خون و محافظ سلول‌های اندوتلیال از اثر اکسیداسیون، شناخته شده است. در اثر سكته مغزی عوامل خطرآفرین شرایط عصبی، باعث آسیب ایسکمیک میوکارد یا خون‌رسانی مجدد می‌شوند. عصاره سیر می‌تواند با افزایش تولید ماده اکسید نیتریک در برابر این خطرات و بیماری‌ها از بدن محافظت کند. همچنين بر اساس مطالعات محققان، عصاره سیر داراي خاصيت ضدپيري است، و از زوال لوب پیشانی در مغز جلوگیری کرده و باعث افزايش يادگيري و تقویت حافظه می‌شود (متیو و بیجو، 2008).

سیر و قوای جنسی

سیر جزء شش غذای مفید برای افراد است. سیر دارای منیزیم، سلنیوم و ویتامین C است. که همه این مواد مغذی برای سلامتی جنسی ضروری هستند. مطالعاتی که در دانشگاه آلاباما انجام شد، ثابت کرد که آلیسین، یک ترکیب قدرتمند موجود در سیر، جریان خون را تقویت کرده و به توانایی درحفظ نعوظ نیز کمک می‌کند. اختلال در نعوظ می‌تواند بخاطر وجود مشکلات جدی در سلامتی، از جمله دیابت، بیماری قلبی، کلسترول بالا، بیماری اسکلروز، بیماری پارکینسون و غیره باشد. در حقیقت مطالعاتی که محققان دانشگاه آلاباما در بیرمنگام انجام داده‌اند، حاکی از آن است که توانایی سیر در حفظ عملکرد عروق خونی باعث بهبود گردش خون می‌شود، که همین امر به طور غیرمستقیم ناتوانی جنسی را کنترل می‌کند.

 فشارخون بالا و کلسترول هر دو عامل خطر آترواسکلروز، ایجاد چربی‌ها و مواد دیگر در دیواره شریان‌ها هستند و باعث انسداد جریان خون می‌شوند. از آنجا که آترواسکلروز به کاهش جریان خون کمک می‌کند، یکی از عوامل مؤثر در ناتوانی جنسی است.

همچنین دانشمندان بر اساس مطالعات دیگری بیان کردند که، سیر بر سطح تستوسترون در بدن مؤثر است. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد سیر، زمانی‌که با یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین ترکیب ‌شود باعث افزایش ترشح تستوسترون در بدن می‌شود. شما می‌توانید از عصاره یا مکمل‌های سیر (البته هنوز دوز مصرفی دقیق آن مشخص نشده است) در رژیم غذایی خود استفاده کنید تا به نتیجه دلخواه خود برسید.

سیر همچنین باعث افزایش 100 تا 200 درصدی اکسید نیتریک می‌شود. اکسید نیتریک نقش مهمی در سلامتی بدن بازی می‌کند. این ماده شیمیایی به گشادی عروق کمک می‌کند و سبب می‌شود عضلات داخل عروق سفت نباشند. همین امر باعث می‌شود خون به طور مؤثر در بدن گردش یابد. مساله مهمی که شما باید در وهله اول به آن اهمیت دهید، این است که سنتز و عمل اکسید نیتریک، یکی از مکانیسم‌های اصلی عملکرد نعوظ است. مطالعه انسانی که در سال 2007 توسط موسسه تحقیقات دارویی آلبانی (نیویورک، ایالات‌متحده آمریکا) انجام شد، نشان داد که مصرف 5/2 گرم سیر در روز می‌تواند منجر به افزایش دو برابری (100 درصد) اکسید نیتریک شود. علاوه بر این، هنگامی‌که سیر با ویتامین C به صورت روزانه (با دوز 2 گرم در روز) مصرف شد، افزایش سطح اکسید نیتریک حتی بیشتر (نزدیک به 200 درصد) بود.

سیر و درمان نارسایی مزمن کلیوی

نارسایی مزمن کلیوی به مرحله‌ای از نارسایی کلیوی گفته می‌شود که کلیه‌ها دیگر قادر به عملکرد طبیعی و انجام وظایف خود شامل حفظ تعادل محیط داخلی بدن و دفع مواد زاید و سمی از طریق ادرار نیستند. در نتیجه این امر، مواد سمی در خون تجمع پیدا می‌کنند که سبب بروز اختلالاتی جدی در افراد می‌شود. دیابت و پرفشاری خون از مهم‌ترین علل بروز نارسایی مزمن کلیوی هستند. کنترل نکردن این بیماری به از بین رفتن کامل عملکرد کلیه‌ها منجر می‌شود که در این شرایط، انجام دیالیز و یا پیوند کلیه برای ادامه حیات بیمار ضروری خواهد بود.

سیر با داشتن ترکیباتی مانند آلیسین، باعث کاهش اختلالات کلیوی، کاهش فشار خون بالا و استرس اکسیداتیو می‌شود. در واقع، آلیسین با تاثیر بر بیان گیرنده‌های آنژیوتانسین، نپرین و تاثیر بر مسیر ساخت پروتئین‌ها و آنزیم‌های آنتی اکسیدانی، سوپراکسید دیسموتاز، هم اکسیژناز و سنتز اکسید نیتریک اندوتلیال، نقش مهمی در کاهش اختلالات کلیوی دارد.

بر اساس مطالعات، آلیسین با اثراتی مانند: ضد فشار خون، آنتی اکسیدان و محافظت کننده‌ای که دارد حتی بهتر از دارویی مثل «لوزارتان» عمل می‌کند (اکتال و همکاران، 2017).

سایر فواید سیر برای سلامت بدن

فعاليت پری‌بیوتيک سير به ميزان فيبرهاي قابل حل آن‌ها به ويژه نشاسته و فروكتو اليگوساكاريدهاي اين دو گياه كه در روده بزرگ جذب مي‌شوند، وابسته است؛ زيرا در روده بزرگ، الكتوباسيل‌ها و بيفدوباكتريهايي وجود دارند كه تأثير مثبتي روي سلامتي افراد دارند. نشاسته و فروكتو اليگوساكاريدهاي موجود در سير مي‌توانند براي غني‌سازي مواد غذايي استفاده شوند بدون آنكه تأثير منفي روي مزه غذاها داشته باشند. همچنین مطابق سایر مطالعات، سیر در حوزه محصولات زیبایی کاربرد بالقوه‌ای دارد. سیر، به دلیل مقادیر بالای سولفور، می‌تواند به روشن شدن پوست و درخشندگی موها کمک کند. سیر پوست را صاف و لطیف می‌کند و سبب استحکام ناخن‌ها می‌شود. سولفور موجود در سیر، در ترکیب با ویتامین‌های ب کمپلکس، به متابولیسم چربی در بدن کمک می‌کند و از این طریق، باعث خوش‌اندام شدن‌مان می‌شود. سیر حالت ارتجاعی بافت‌های بدن را حفظ می‌کند و آن‌ها را جوان نگه می‌دارد و از ایجاد شوره سر نیز جلوگیری می‌کند. مطالعات دیگری نیز خواص کلی ضدپیری سیر را شناسایی کرده‌اند.

تناقض‌ها و اختلاف‌نظرها

در سال ۲۰۰۲، پژوهشگران، در جلسه‌ای که توسط مؤسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا برگزار شده بود، به کمبود داده‌های علمی کافی برای اثبات ادعاهای مطرح دربارة سیر اشاره کردند.

در آوریل سال ۲۰۰۹، مقاله‌ای با عنوان «نقش سیر در مدیریت سطح بالای کلسترول»، در نشریه داروسازی و درمان‌شناسی بالینی منتشر شد. این مطالعه، در قالب فراتحلیل به بررسی ۱۳ کارآزمایی مختلف، که در مجموع بیش از ۱۰۰۰ شرکت‌کننده داشتند، بررسی شده بود. پژوهشگران خلاصه‌ای از یافته‌هایشان را در این مقاله ارائه و اعلام کردند. بر اساس این یافته‌ها، «شواهد موجود به‌دست‌آمده از کارآزمایی‌‌های شاهددار تصادفی نمی‌توانند تأثیرات مفید سیر بر کاهش میزان کلسترول سرم خون را تأیید کنند.»

گروهی از پژوهشگران یافته‌های این مقاله را انکار کرده‌اند و مدعی هستند که محصولات به‌کار رفته در پژوهش‌ها و دشواری‌های موجود برای تشخیص و اندازه‌گیری سطح آلیسین از جمله دلایل رسیدن به این نتایج ناامیدکننده هستند.

نکات ایمنی و اقدامات احتیاطی

همه پژوهش‌ها بر بی‌خطر بودن مصرف سیر تأکید دارند (مؤسسة ملی سرطان آمریکا). درست همان‌طور که زیاده‌روی در خوردن هر مادة غذایی دیگری می‌تواند مشکلاتی را در پیش داشته باشد، افراط در خوردن سیر ممکن است مشکل‌آفرین باشد. برای مثال، زیاده‌روی در خوردن سیر می‌تواند به سوزش یا حتی آسیب لوله گوارش منجر شود. حساسیت به سیر چندان رایج نیست. بثورات پوستی، دمای بالای بدن و سردرد برخی از علائم حساسیت به سیر هستند. مصرف بيش از حد سير درصورتی‌که معده خالي باشد، آثار نامطلوبي همچون آبسه معده و روده، باد شكم و تغييرات رژيم غذايي دارد.

ممكن است برخي اثرات به‌ندرت ديده شود مثل اثرات آسم‌زا در كارگراني كه در مراكز صنعتي با پودر سير سروكار دارند. سوزش و تورم پوست، برونشيت و آسم به دليل اثرات آلیسین موجود در سير نيز، مي‌تواند ايجاد شود. همچنين تركيبات سولفور و روغن گرفته شده از آلیسین، التهاب آور و جزء تركيبات حساسيت‌زا هستند و به عنوان بيشترين تركيبات آلرژي‌زا در سير شناخته مي‌شوند علاوه بر این، سیر ممکن است عملکرد داروهای ضدانعقاد خون را مختل کند. به همین دلیل، بهتر است، قبل از انجام عمل جراحی، از مصرف سیر خودداری کنید. به‌طورکلی اثرات جانبي نامطلوب كمتر ديده مي‌شوند؛ اما اثرات جانبي معمولي مانند بوي بد دهان و بدن حتي بعد از خوردن اندكي سير وجود دارند.

سیر سیاه

نتیجه‌گیری

بسیاری از فرهنگ‌ها از دیرباز سیر را دارویی طبیعی و دارای خواص شفابخش و پیشگیرانه در برابر انواع مختلفی از بیماری‌های انسان، از جمله عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و قارچی می‌دانستند و مدت‌هاست از سیر برای کاهش فشار، قند و کلسترول خون استفاده می‌شود. جالب است بدانید که فرهنگ‌های باستانی خواص و تأثیراتی را برای سیر قائل بودند که بعدها در پژوهش‌های علمی به اثبات رسیدند. با وجود این که هنوز به شواهد پژوهشی قطعی درباره تأثیرات و خواص سیر دست نیافته‌ایم، این مطالعات در شفاف‌سازی و تبیین اطلاعات و دانش گذشتگان دربارة فواید این گیاه برای سلامت بدن موفق بوده و مسیر پژوهش‌های احتمالی آینده را نیز مشخص ساخته‌اند.

 

 

منابع

• کمیته تدوین فارماکوپه گیاهی ایران. 1381. فارماکوپه گیاهی ایران. صفحه 476.
• فخار م، منتظری م، دارابی نیا م، بنی مصطفوی ا س، رفیعی ع. 1396. مروری بر خواص درمانی سیر و پیاز در منابع طب سنتی و روایات اسالمی، دین و سلامت، دوره 5، شماره 1: ص 81- 70.
• Adam S. Mousa, Shaker A. Mousa (2007). Cellular effects of garlic supplements and antioxidant vitamins in lowering marginally high blood pressure in humans: pilot study. ScienceDirect, Nutrition Research 27: 119 – 123.
• Bordia A, Verma S.K, Srivastava K.C. (1998). Effect of garlic (Allium sativum) on blood lipids, blood sugar, fibrinogen and fibrinolytic activity in patients with coronary artery disease. US National Library of Medicine, National Institutes of Health, Apr; 58(4):257-63.
• Bordia A, Verma S.K, Srivastava K.C. 1996. Effect of garlic on platelet aggregation in humans: a study in healthy subjects and patients with coronary artery disease. 55(3):201-5.
• Block E. 1985. The chemistry of garlic and onions. Scientific American. 252(3):114-9.
• Ehecatl M.A.G.T, Abraham S.A.B, Omegar S.R, Fernando E.G.A, Raul A.G, Maria L.L.M, Edilia T, Laura G.S.L and Horacio O.A. 2017. International journal of molecular sciences. 18: 1980.
• Gulsen G and Erol A .2010. Antimicrobial Effect of Garlic (Allium sativum) and Traditional Medicine. The Journal of Animal and Veterinary Advances. 9: 1-4.
• Koch, H.P. and Lawson, L.D. 1996. Garlic: The Science and Therapeutic Application of Allium sativum and Related Species,” 2nd edition. Baltimore: Williams and Wilkins Publishing Co.
• Kyo E, Uda N, KasugaS, Itakura Y. 2001. Immunomodulatory effects of aged garlic extract. The Journal of Nutrition. 131(3):1075S-9.
• Mathew B.C, Biju R.S. 2008.Neuroprotective Effects of Garlic A review. Libyan Journal of Medecine. 23-33.
• National Cancer Institute, “Garlic and Cancer Prevention: Questions and Answers”, (http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/Sites-Types/general)
• Science Daily News, “Garlic Prevents Hardening Of Aorta, New Study Shows” Feb. 2, 1998
• Sobenin I.A, Andrianova I.V, Dmidova O.N, Gorchakova T.V, Orekhov A.N. 2008. Lipid-Lowering Effects of Time-Released Garlic Powder Tablets in Double-Blinded Placebo-controlled Randomized Study. Journal of Atherosclerosis and Thrombosis. 15: 6.
• Tahira Farooqui. 2008. Importance of Garlic in Health and Diseases, Perspective Articles. The Science Advisory Board, 24.
• The American Botanical Council, “Herbal Medicine: Garlic,” herbal gram.